وضعیت: بسته
شماره سند:
تاریخ انتشار: 1403/05/20
مهلت ارسال پیشنهاد: 1403/05/31
فرصتها: براساس پیشنهادها قابل مذاکره خواهد بود.
تماس : 02166539734 – 02166533864
ارسال پروپوزالها: https://ghazal.inif.ir
گلهای ارکیده با تنوع و زیبایی خیرهکننده، از محبوبترین گلهای جهان هستند. اما تکثیر بسیاری از گونههای ارکیده به دلیل وابستگی به قارچهای میکوریزا و دانههای ریز و ناقص، دشوار و زمانبر است. فناوری بذر مصنوعی راهحلی نوین برای این چالش ارائه میدهد. این فناوری روشی نوین در زیستفناوری است که به کمک آن بذرهای مصنوعی با استفاده از مواد و فرایندهای مختلف تولید و کپسوله میشوند. در حال حاضر این روش به دلیل استفاده گسترده آن در نگهداری، حفاظت و حمل و نقل مواد گیاهی با اهداف تجاری، بسیار کارآمد است. این فناوری شامل استفاده از هر گونه بافت مریستمی مانند نوک ساقه و جنینهای سوماتیکی برای توسعه و حمل و نقل بافت گیاهی در سطح وسیع است. فناوری بذر مصنوعی، روشی قابل توجیه برای انتشار جمعی از ژنوتیپهای گیاهان برتر است. تولید همسانههای گیاهی چندگانه توسط کشت بافت و انتشار به عنوان بذرهای مصنوعی یک جایگزین مفید و مناسب برای تولید هیبریدهای پرهزینه برای گیاهان مختلف است.
در این روش، ریزنمونههای گیاهی مانند سلول، بافت یا جنین، در یک ماتریکس حفاظتی مانند هیدروژل یا آلژینات، کپسوله میشوند. این کپسولها شبیه به بذر عمل میکنند و حاوی تمام مواد مغذی لازم برای جوانهزنی و رشد گیاهچه هستند. از مزایای این روش میتوان به تکثیر آسان، حفظ تنوع زیستی برای گونههای در خطر انقراض، ذخیره ژرم پلاسم آنها و بهبود سلامت گیاه اشاره کرد.
ر | نام و نام خانوادگی | رشته و مقطع تحصیلی | وضعیت فعلی | نقش در طرح |
1 | سید بدرالدین ابراهیم سید طباطبایی | دکتری ژنتیک و اصلاح نباتات | استاد دانشگاه صنعتی اصفهان | مجری |
2 | نعمتالله اعتمادی | دکتری علوم باغبانی | استاد دانشگاه صنعتی اصفهان | همکار |
3 | مرضیه افاضل | ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی | فارغالتحصیل | همکار |
4 | زهرا مانیان | کارشناسی بیوتکنولوژی | فارغالتحصیل | همکار |
دکتر بدرالدین ابراهیم سید طباطبائی، استاد تمام و عضو هیئتعلمی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه صنعتی اصفهان هستند. ایشان درجه دکتری خود را در زمینه ژنتیک و اصلاح نباتات از دانشگاه سیدنی استرالیا کسب کردهاند و به صورت تخصصی در زمینه کشت بافت گیاهی، ژنتیک و اصلاح نباتات فعالیت دارند. رزومه آقای دکتر سیدطباطبایی و مقالات چاپ شده ایشان در اینجا قابل مشاهده است. طرح حاضر به سرپرستی دکتر سید طباطبائی و متشکل از دانشآموختگان رشته مهندسی کشاورزی است که با همکاری دکتر اعتمادی از اعضای هیئتعلمی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام خواهد شد.
گل ارکیده به دلیل زیبایی و عمر طولانی، به عنوان گیاه گلدانی گلدار و گل شاخه بریده مورد استفاده قرار میگیرد. این گلها به علت نبود امکان جوانهزنی بذرهایشان در بیرون از محیط طبیعی که در آن زندگی میکنند، همیشه مورد توجه پژوهشگران بودهاند و به این دلیل از گذشته تا حال به دنبال پیدا کردن روشهایی برای تولید انبوه آنها در محیطهای مصنوعی هستند.
از چالشهای عمده در پرورش ارکیده میتوان به دشواری تکثیر ارکیدهها به روش رویشی دانست. از سوی دیگر سبز نشدن بذرهای ارکیده و نیز ترشح مواد فنولیک، سازگار کردن و تفاوتهای همسانه بدنی از دیگر عوامل بازدارنده تولید گیاهچههای این گل خواهد بود.
استفاده از فنون کشت بافت از جمله راههای مطرح برای تکثیر ارکیدهها در مقیاس وسیع، به ویژه گونههای هیبرید و در حال انقراض است که سبب شده است تا این گیاهان از جمله گونههای گل برتر جهان مطرح باشند. در واقع با توجه به تنوع گونههای مختلف گل ارکیده میتوان با پرورش، تجاریسازی و صادرات به کشورهای دیگر علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار سبب ارزآوری نیز شود.
گیاه ارکیده بذرهای بسیار ریزی دارد و این امر در کنار نیاز به وجود قارچ همزیست برای جوانهزنی، تکثیر بذر این گیاه را در شرایط خارج از طبیعت بسیار محدود میکند. هدف این پژوهش، دستیابی به بذر مصنوعی ارکیده فالانوپسیس است.
فناوری بذر مصنوعی در درجه اول شامل کپسوله کردن جنینهای سوماتیک در یک پوشش محافظ است. این دانهها دارای پتانسیل تبدیل شدن به یک گیاه کامل در شرایط آزمایشگاهی و همچنین شرایط خارج از آن هستند. از جمله مزایای این فناوری میتوان به امکان تولید در مقیاس بزرگ، حفظ یکنواختی ژنتیکی که در اکثر روشهای کشت بافت گیاهی نمیتوانند یکنواختی ژنتیکی را برای مدت طولانی حفظ کنند، تکثیر سریع گیاهان، تحویل مستقیم قطعات گیاهی (محافظت شده با پوشش زنده) به مزرعه، دارای پتانسیل ذخیرهسازی بدون از دست دادن قابلیت رشد و حمل و نقل آسانتر در مقایسه با گیاهچهها اشاره کرد.
در این طرح پس از دستیابی به بذور مصنوعی ارکیده فالانوپسیس امکان استفاده از آن توسط بسیاری از تولیدکنندگان توانمند کشور حتی در شرایط آب و هوایی نامناسب برای گل ارکیده فراهم میشود که نقش مهمی در توسعه کشاورزی و اشتغالزایی خواهد داشت.
مراحل انجام پژوهش به شرح زیر است: